آمنیوسنتز

آمنیوسنتز (نمونه گیری از مایع آمنیون یا مایع دور جنین) Amniocentesis

آمنیوسنتز چیست؟

جنین داخل کیسه ای قرار گرفته است که کیسه آمنیون نامیده می شود.داخل این کیسه از مایع آمنیون پر شده و جنین در آن شناور است. مایع آمنیون به عنوان ضربه گیر عمل می کند واز چسبیدن جنین به دیواره رحم جلوگیری کرده و حرکات جنین را امکان پذیر می کند. این حاوی سلول های مرده، زنده و ماده وراثتی جنین است. آمنیوسنتز به نمونه برداری از مایع آمنیون گفته میشود که تشخیص برخی بیماری های جنین را قبل از تولد امکان پذیر می کند. پزشک متخصص، سرنگ مخصوص را (تحت هدایت دستگاه سونوگرافی ) از طریق پوست شکم وارد کرده و مقدار کمی از مایع آمنیون را در سرنگ مخصوص جمع آوری می کند.

آمنیوسنتز در چه زمانی انجام میشود؟

زمان مناسب برای گرفتن نمونه آمنیون از هفته ۱۴ بارداری به بعد می باشد ( آمنیوسنتز معمولا قبل از ۱۴ صورت نمی گیرد چون مقدار مایع کافی نیست ).

از آنجا که تشخیص بیماری ژنتیکی ممکن است چند هفته طول بکشد و بعد از اتمام هفته ۱۸ بارداری اجازه سقط قانونی داده نمی شود، بنابر این لازم است برای گرفتن مایع آمنیون (آمنیوسنتز) در زمان مناسب به آزمایشگاه مراجعه کرد.

آمنیوسنتز چگونه انجام می شود؟

ابتدا سونوگرافی انجام می شود تا موقعیت جفت وجنین مشخص شود. سپس محل ورود سرنگ ضد عفونی شده و بعد از بی حسی، با استفاده از پروب سونوگرافی محل قرار گرفتن جفت وجنین مشخص می شود.

سوزن مخصوص نمونه گیری از پوست و ناحیه شکم رد می شود و وارد کیسه آمنیون شده و بوسیله سرنگ حدود ۲۰ میلی لیتر از مایع اطراف جنین گرفته می سود. هرچه سن جنین کمتر باشد مایع کمتری می توان گرفت.

آیا آمنیوسنتر دردناک  می باشد؟

در طول آمنیوسنتز فرد کاملا هوشیار است و نیاز به بی هوشی یا بی حسی نیست وحدود ۱۵-۳۰ دقیقه زمان لازم دارد. این روش خیلی دردناک نمی باشد و فقط هنگام استفاده از سوزن مممکن است درد اندکی ایجاد شود. بعضی از خانم ها بعد از دادن نمونه به مدت یک روز انقباض ( سفت شدگی) یا کمی درد در رحمشان احساس می کنند که طبیعی است.

جهت کاهش درد اقداماتی قبل از انجام بیوپسی صورت می گیرد که در ابتدا استفاده از آمپول مسکن و شل کد عضلای و درهنگام بیوپسی تزریق ماده بی حسی در مسیر سوزن نمونه گیری می باشد.

نکات مهم قبل از انجام آمنیوسنتز:

  • مصرف هپارین،آسپرین، کمارین و وارفارین یک هفته قبل از نمونه گیری از جنین قطع شود و در سایر داروهای مصرفی با پزشک معالج خود مشورت نمائید. به پزشک نمونه گیر حتما اطلاع دید.
  • گروه خونی خانم باردارحتما مشخص شود و اگر منفی باشد پزشک را مطلع کند.
  • بهتر است صبحانه میل شود و با مثانه پر به آزمایشگاه مراجعه کنید.
  • قبل از نمونه گیری خانواده می بایست رضایت نامه را امضاء کنند. برای امضای رضایت نامه نیاز به حضور همسر می باشد.

نکات مهم بعد از انجام آمنیوسنتز:

  • استفاده از شیافهای واژینال پروژسترون هر شب یک عدد، جهت کاهش خطر سقط توصیه می شود به مدت ده شب (۱۰ عدد).

چنانچه لکه بینی کاملا قطع شده  باشد نیاز به ادامه مصرف نیست.

  • اگر گروه خونی مادر RH منفی (گروه خونی مثلا ب منفی B-) باشد و گروه خونی پدر مثبت باشد، تزریق آمپول روگام بعد از نمونه گیری قبل از ۷۲ ساعت ضروری است.
  • فرد پس از نمونه گیری ممنوعیتی از نظر تغذیه ندارد.
  • استحمام ۴۸ ساعت بعد از آمنیوسنتز بلا مانع است.

عوارض احتمالی آمنیوسنتز چیست؟

آمنیوسنتز با خطراتی همراه است که صدمه دیدن جفت، جنین و عفونت از جمله عوارضی هستند که ممکن است ادامه بارداری را با خطراتی مواجه می کند. پزشک سعی می کند در هنگام در هنگام نمونه برداری این احتمال را به حداقل برساند. احتمال سقط جنین به علت نمونه گیری از جنین حدود یک درصد گزارش شده است  .

پس از آمنیوسنتز تا چه زمانی باید استراحت کرد؟

بعد از پایان آمنیوسنتز، مادر باید حدود ۲۰ دقیقه استراحت کند.

با توجه به احتمال سقط جنین و ایجاد لکه بینی یا آب ریزش، استراحت پس از نمونه برداری به مدت ۴۸ ساعت توصیه می شود(خانم های که سابقه سقط و یاخونریزی دارند بهتر است چندین روز استراحت نمایند). سپس دو هفته از انجام کارهای سنگین خودداری شود و فرد فقط کارهای شخصی و سبک انجام دهد.

آیا بعد از انجام آمنیوسنتز از جنین انجام سونوگرافی برای سلامت جنین توصیه می گردد؟

بله، ده روز بعد از بیوپسی انجام سونوگرافی جهت بررسی سلامت جفت و جنین ضرروی می باشد.